Home

Aemilius Aemilianus

Aemilianus was rond 206/207 geboren op Djerba, een eiland welke bij het tegenwoordige Tunesië hoort. Het eiland werd in de oudheid Meninx genoemd maar in de Romeinse tijd Girba. Deze namen komen van de plaatsen die gelegen waren op het eiland. De derde plaats was Tipasa. Zijn vrouw was waarschijnlijk Cornelia Supera op wiens naam Antoniniani zijn geslagen.

Tijdens de regering van keizer Trebonianus Gallus (juni/juli 251- april/mei 253) en zijn zoon Volusianus moet Aemilianus een hoge militaire positie hebben gehad in Moesia Superior. Trebonianus Gallus had met de Barbaren die deze regio regelmatig aanvielen een overeenkomst gesloten waarbij hun plundertochten werden afgekocht tegen geld. Ondanks deze overeenkomsten kregen de Scythen vanuit Europa de kans om Asia te bereiken. Zij plunderden het land zover als Cappodocia, Pesinus, en Ephesus. Aemilianus wist de legioenen onder zijn commando nieuwe moed te geven. Voor die tijd was het moreel laag geweest en durfden zij de door afkoopsommen rijk geworden barbaren niet te confronteren. Aemilianus wist de barbaren bij verassing aan te vallen en een groot aantal van hen te doden. Hij trok vijandelijk gebied binnen waarbij hij iedere tegenstand wist te overwinnen. Door dit optreden werd hij mogelijk rond december 252 of januari 253 tot keizer uitgeroepen door zijn legers. Te Viminacium zijn vervolgens sestertii op zijn naam geslagen met het jaar XIV (juli 252- juli 253) en zilveren antoniniani om de legioenen te belonen en om zich te verzekeren van hun loyaliteit. Ook in de munt van Dacia te Sarmizegetuza (of mogelijk Apulum) zijn sestertii op zijn naam geslagen met het jaar VII en VIII. Vervolgens verzamelde hij zoveel mogelijk troepen uit deze provincies die nu hun moed hadden hervonden vanwege hun successen tegen de barbaren en ging op weg naar Rome om het op te nemen tegen Trebonianus Gallus en zijn zoon Volusianus. Deze waren nog niet voorbereid op een militair conflict en konden alleen maatregelen treffen die binnen hun mogelijkheden lagen. Nadat Aemilianus tot keizer was uitgeroepen had Gallus nog wel Valerianus te hulp geroepen. Deze moest de Keltische en Germaanse legioenen mobiliseren om hem te helpen tegen Aemilianus op te treden. Aemilianus marcheerde echter zeer snel richting Italie. De legers waren elkaar zeer dicht genaderd toen de soldaten van Gallus zagen dat zij zowel in kracht als in aantal in de minderheid waren en dat Gallus eigenlijk een nalatig en onverschillig man was. Zij vermoorden hem en zijn zoon Volusianus (april/mei 253) en liepen over naar de kant van Aemilianus. Deze werd daarna met enige tegenzin door de senaat als keizer geaccepteerd.

Valerianus had ondertussen aan de andere kant van de Alpen een grote legermacht samen gebracht en had Moesia en mogelijk later pas Dacia onder zijn controle gebracht. De aanmuntingen op naam van Aemilianus te Viminacium lijken namelijk eerder opgehouden te zijn dan die te Dacia. Toen de dood van Gallus en Volusianus bekend werd riepen de legioenen onder zijn commando hem uit tot keizer. Te Viminacium zijn toen op zijn naam sestertii geslagen met het jaar XIV maar er zullen vooral zilveren antoniniani zijn geslagen om de legioenen te kunnen betalen en verder voor hem te winnen. Vervolgens trok hij Italie binnen om het op te nemen tegen Aemilianus. De legers troffen elkaar in de buurt van een brug die na de nederlaag van Aemilianus de naam “pons sanguinarii” kreeg. De locatie is gelegen tussen Ocriculum en Narnia ongeveer in het midden van het gebied tussen Spoletium (Spoleto) en Rome. De soldaten van Aemilianus zagen dat zijn gedrag eigenlijk meer leek op die van een gewoon aanvoerder dan van een keizer en vermoorden hem omdat zij in hem toch niet de persoon zagen die geschikt was voor een dergelijke zware taak van keizer en liepen over naar Valerianus. Aemilianus was toen in de vierde maand van zijn officiele regering en ongeveer 47 jaar oud. De overwinning van Valerianus op Aemilianus heeft waarschijnlijk plaats gevonden in augustus/september 253. Valerianus werd te Rome als keizer geaccepteerd en demobiliseerde in oktober 253 de legioenen.

De munten van Aemilianus uit Viminacium


Geslagen denominaties: sestertius

De sestertii hebben een portret met een lauwerkrans.

Voorkomende jaarcijfers:

AN XIV, gebruikt van december 252 of januari 253 t/m april/mei 253.

Voorkomende tekstvarianten op de voorzijde:

A: IMP C M AEMIL AEMILIANVS AV
B: IMP C M AEMIL AEMILIANVS A
C: IMP C M AEMIL AEMILIANVS AVG
D: IMP C M AEMIL AEMILVINVS AG
E: IMP C M EMIL EMILIANO AVG
F: IMP C EMIL EMILIANO AVG

Voorkomende tekstvarianten op de keerzijde:

a: PMS - COLVI
b: PMSC - OLVIM
c: PMS - COLVII
d: PM - S - COLVIM
e: PMS - COLVII


AN XIV
Sestertius ANNO XIV - 252/253 - Pick 180 - Martin 6.03.1 - Varbanov 227
Particuliere collectie

Gewicht: gram
Diameter: mm

Voorzijde: Aemilianus naar rechts met lauwerkrans, deel van borstpantser zichtbaar.

Tekst: (F:) IMP C EMIL EMILIANO AVG (IMPERATOR CAESAR EMILIVS EMILIANVS AVGVSTVS) - Veldheer, keizer Emilius Emilianus Augustus.

Keerzijde: Vrouw (Moesia) naar links gewend, zij houd haar rechterhand boven een stier en haar linkerhand boven een leeuw.

Tekst: (b:) PMSC - OLVIM (PROVINCIA MOESIA SVPERIOR COLONIA VIMINACIVM) - Provincie Moesia superior kolonie Viminacium.

Afsnede: AN XIV (ANNO XIV) - jaar 14 (252/253).

Opmerking: Deze sestertius is mogelijk een vroeg exemplaar geslagen na Aemilianus overwinning op Trebonianus Gallus en zijn zoon Volusianus. Zijn naam is hier niet geschreven als Aemilianus maar als Emilianus zonder A.
Sestertius ANNO XIV - 252/253 - Pick 181 - Martin 6.04 var. - Varbanov 231 var.
Copyright Classical Numismatic Group

Gewicht: 10,12 gram
Diameter: 27 mm

Voorzijde: Aemilianus naar rechts met lauwerkrans, deel van borstpantser zichtbaar zonder paludamentum (mantel).

Tekst: (E:) IMP C M EMIL EMILIANO AVG (IMPERATOR CAESAR MARCVS EMILIVS EMILIANVS AVGVSTVS) - Veldheer, keizer Marcus Emilius Emilianus Augustus.

Keerzijde: Vrouw (Moesia) naar links gewend, zij houd in haar rechterhand een tak omhoog en in haar linker heeft zij een scepter vast. Links van Moesia een stier en rechts een leeuw.

Tekst: (d:) PM - S - COLVIM (PROVINCIA MOESIA SVPERIOR COLONIA VIMINACIVM) - Provincie Moesia superior kolonie Viminacium.

Afsnede: AN XIV (ANNO XIV) - jaar 14 (252/253).

Opmerking: Deze sestertius is net als het vorige type mogelijk een vroeg exemplaar geslagen na Aemilianus overwinning op Trebonianus Gallus en zijn zoon Volusianus. Zijn naam is hier niet geschreven als Aemilianus maar als Emilianus zonder A. Op de keerzijde heeft Moesia een tak in de hand, die de tekst doorbreekt. Haar linkerhand houd zij boven de leeuw. De tak symboliseert waarschijnlijk vrede.
Sestertius ANNO XIV - 252/253 - Pick 179 var. - Martin 6.01 var. - Varbanov 229
Collectie Scott Sexton op Tantalus coin registry

Gewicht: 8,49 gram
Diameter: 26 mm

Voorzijde: Aemilianus naar rechts met lauwerkrans, deel van paludamentum (mantel) zichtbaar gedragen over de schouder.

Tekst: (A:) IMP C M AEMIL AEMILIAN(VS A)V (IMPERATOR CAESAR MARCVS AEMILIVS AEMILIANVS AVGVSTVS) - Veldheer, keizer Marcus Aemilius Aemilianus Augustus.

Keerzijde: Vrouw (Moesia) naar links gewend, zij houd haar rechterhand boven een stier en haar linkerhand boven een leeuw.

Tekst: (a:) PMS - COLVI (PROVINCIA MOESIA SVPERIOR COLONIA VIMINACIVM) - Provincie Moesia superior kolonie Viminacium.

Afsnede: AN XIV (ANNO XIV) - jaar 14 (252/253).

Opmerking: Waarschijnlijk vroege sestertius waarbij het portret nog niet op dat van Aemilianus lijkt. Op de keerzijde wordt het omschrift door Moesia doorbroken tussen de letters S en C waardoor er rechts te weinig ruimte overbleef voor de M in VIM.
Sestertius ANNO XIV - 252/253 - Pick 179 var. - Martin 6.01.14 - Varbanov - (Verg. 229)
Copyright Classical Numismatic Group

Gewicht: 8,73 gram
Diameter: 25 mm

Voorzijde: Aemilianus naar rechts met lauwerkrans, deel van paludamentum (mantel) zichtbaar gedragen over de schouder.

Tekst: (A:) IMP C M AEMIL AEMILIANVS AV (IMPERATOR CAESAR MARCVS AEMILIVS AEMILIANVS AVGVSTVS) - Veldheer, keizer Marcus Aemilius Aemilianus Augustus.

Keerzijde: Vrouw (Moesia) naar links gewend, zij houd haar rechterhand boven een stier en haar linkerhand boven een leeuw.

Tekst: (e:) PMSC - OLVIII (PROVINCIA MOESIA SVPERIOR COLONIA VIMINACIVM) - Provincie Moesia superior kolonie Viminacium.

Afsnede: AN XIV (ANNO XIV) - jaar 14 (252/253).

Opmerking: Deze munt lijkt veel op het voorgaande exemplaar. Op de keerzijde wordt het omschrift dit maal door Moesia doorbroken tussen de letters C en O waardoor er er rechts deze keer wel correct VIM staat.
Sestertius ANNO XIV - 252/253 - Pick 179 - Martin 6.01.26 - Varbanov - (Verg. 229)
Collectie Scott Sexton op Tantalus coin registry

Gewicht: 8,40 gram
Diameter: 26 mm

Voorzijde: Aemilianus naar rechts met lauwerkrans, deel van paludamentum (mantel) zichtbaar gedragen over de schouder.

Tekst: (B:) IMP C M AEMIL AEMILIANVS A (IMPERATOR CAESAR MARCVS AEMILIVS AEMILIANVS AVGVSTVS) - Veldheer, keizer Marcus Aemilius Aemilianus Augustus.

Keerzijde: Vrouw (Moesia) naar links gewend, zij houd haar rechterhand boven een stier en haar linkerhand boven een leeuw.

Tekst: (b:) PMSC - OLVIM (PROVINCIA MOESIA SVPERIOR COLONIA VIMINACIVM) - Provincie Moesia superior kolonie Viminacium.

Afsnede: AN XIV (ANNO XIV) - jaar 14 (252/253).

Opmerking: Deze munt heeft al een beter portret van Aemilianus.
Sestertius ANNO XIV - 252/253 - Pick - - Martin 6.02.1 - Varbanov 231
Copyright Classical Numismatic Group

Gewicht: 13,47 gram
Diameter: 28 mm

Voorzijde: Aemilianus naar rechts met lauwerkrans, deel van borstpantser zichtbaar zonder paludamentum (mantel).

Tekst: (C:) IMP C M AEMIL AEMILIANVS AVG (IMPERATOR CAESAR MARCVS AEMILIVS AEMILIANVS AVGVSTVS) - Veldheer, keizer Marcus Aemilius Aemilianus Augustus.

Keerzijde: Vrouw (Moesia) naar links gewend, zij houd in haar rechterhand een korte scepter omhoog en in haar linker heeft zij een lange scepter vast. Links van Moesia een stier en rechts een leeuw.

Tekst: (b:) PMSC - OLVIM (PROVINCIA MOESIA SVPERIOR COLONIA VIMINACIVM) - Provincie Moesia superior kolonie Viminacium.

Afsnede: AN XIV (ANNO XIV) - jaar 14 (252/253).

Opmerking: Deze sestertius is mogelijk geslagen na Aemilianus overwinning op Trebonianus Gallus en zijn zoon Volusianus. De voorzijde heeft nu een mooi uitgewerkt portret van Aemilianus. Op de keerzijde heeft Moesia een korte scepter in de hand, die de tekst doorbreekt, en een lange scepter in haar andere hand. De scepter symboliseert een teken van macht.
Sestertius ANNO XIV - 252/253 - Pick 179 var. - Martin 6.01.27 - Varbanov - (Verg. 229)
Copyright Classical Numismatic Group

Gewicht: 8,80 gram
Diameter: 25 mm

Voorzijde: Aemilianus naar rechts met lauwerkrans, deel van paludamentum (mantel) zichtbaar gedragen over de schouder.

Tekst: (B:) IMP C M AEMIL AEMILIANVS A (IMPERATOR CAESAR MARCVS AEMILIVS AEMILIANVS AVGVSTVS) - Veldheer, keizer Marcus Aemilius Aemilianus Augustus.

Keerzijde: Vrouw (Moesia) naar links gewend, zij houd haar rechterhand boven een stier en haar linkerhand boven een leeuw.

Tekst: (e:) PMSC - OLVIII (PROVINCIA MOESIA SVPERIOR COLONIA VIMINACIVM) - Provincie Moesia superior kolonie Viminacium.

Afsnede: AN XIV (ANNO XIV) - jaar 14 (252/253).

Opmerking: Latere uitgave van Aemilianus.
Sestertius ANNO XIV - 252/253 - Pick 179 var. - Martin 6.01.28 - Varbanov - (Verg. 229)
Copyright Classical Numismatic Group

Gewicht: 11,07 gram
Diameter: 26 mm

Voorzijde: Aemilianus naar rechts met lauwerkrans, deel van paludamentum (mantel) zichtbaar gedragen over de schouder.

Tekst: (B:) IMP C M AEMIL AEMILIANVS A (IMPERATOR CAESAR MARCVS AEMILIVS AEMILIANVS AVGVSTVS) - Veldheer, keizer Marcus Aemilius Aemilianus Augustus.

Keerzijde: Vrouw (Moesia) naar links gewend, zij houd haar rechterhand boven een stier en haar linkerhand boven een leeuw.

Tekst: (c:) PMSC - OLVII (PROVINCIA MOESIA SVPERIOR COLONIA VIMINACIVM) - Provincie Moesia superior kolonie Viminacium.

Afsnede: AN XIV (ANNO XIV) - jaar 14 (252/253).

Opmerking: Latere uitgave van Aemilianus met iets ander portret dan op het vorige type.
Sestertius ANNO XIV - 252/253 - Pick 179 var. - Martin 6.01.23 - Varbanov - (Verg. 229)
Collectie Arminus op
Tantalus coin registry

Gewicht: 8,29 gram
Diameter: 25 mm

Voorzijde: Aemilianus naar rechts met lauwerkrans, deel van paludamentum (mantel) zichtbaar gedragen over de schouder.

Tekst: (D:) IMP C M AEMIL AEMILVINVS AG (IMPERATOR CAESAR MARCVS AEMILIVS AEMILIANVS AVGVSTVS) - Veldheer, keizer Marcus Aemilius Aemilianus Augustus.

Keerzijde: Vrouw (Moesia) naar links gewend, zij houd haar rechterhand boven een stier en haar linkerhand boven een leeuw.

Tekst: (c:) PMS - COLVII (PROVINCIA MOESIA SVPERIOR COLONIA VIMINACIVM) - Provincie Moesia superior kolonie Viminacium.

Afsnede: AN XIV (ANNO XIV) - jaar 14 (252/253).

Opmerking: Latere uitgave van Aemilianus. Het omschrift op de voorzijde loopt ver onder het borstbeeld door en heeft fouten in de naam AEMILIANVS Op de keerzijde wordt de tekst door Moesia onderbroken tussen de S en de C waardoor er rechts weinig ruimte overblijft en VIM is geschreven als VII.

Home